Сайтысь утчано

Удмурт элькунысь йӧскалык политикая министерство
Сайтысь утчано
Удмуртиын пӧртэм калыкъёс сярысь тодонъёсты сётонъя концепция кутэмын луоз
08 December 2017 Иворъёс

Удмуртиын пӧртэм калыкъёс сярысь тодонъёсты сётонъя концепция кутэмын луоз

07-тӥ толсуре Калыкъёслэн Эшъяськон юртазы Удмурт Элькунысь йӧскалык политикая министерстволэн «Удмурт Элькунын Россия Федерацилэсь кун йӧскалык политикая Стратегизэ пӧртэм калыкъёс сярысь тодонъёсты сётонэз азинтон пыр быдэстон» темая паськытатэм Коллегиз радъяськиз.

Коллегиын нимысьтыз саклык висъяськиз пӧртэм калыкъёс сярысь тодонъёсты сётонэз но йӧскалык дышетонэз азинтонлы. Кенешонэ пыриськисьёс туннэ нуналэ кылдэм учырлы анализ лэсьтӥзы, таӵе дышетонэз улонэ пыӵатыны луонлыкъёсты эскеризы, ужын пумиськись шуг-секытъёс но соосты палэнтон сярысь вераськизы. Удмурт Элькунысь йӧскалык политикая министр Лариса Буранова пӧртэм калыкъёс сярысь тодонъёс сётонлэн йӧскалык политикая кун Стратегиез быдэстонын интыез сярысь мадиз. Министр пусйиз, калыкъёслэн куспазы тупаса яке ченгешыса улонзы уте бускель калыкъёслэн ог-огзылэсь лылчеберетсэс, сям-йылолъёссэс тодонлэсь.

Эскеронъёс возьмато: юалляськем адямиос пӧлысь котькудӥз ньылетӥез (23,0 процент) бускель калыкъёс сярысь туж ӧжыт тодэ (нома уг тоды шуыны луэ); 8,9 процентэз – мукет выжы калыкъёсын уг тунсыкъяськы. Министерство тырше улосчиосмылэсь пӧртэм калыкъёс сярысь тодон-валанъёссэс эскерыны. Со муген ик “Этнографияя бадӟым диктант” огъя Росси акция но радъя. Диктант возьматэ – адямиос бускелязы улӥсь мукет калыкъёс сярысь туж ӧжыт тодо. Озьы ке но, акция быдэстэ аслэсьтыз валтӥсь ужпумзэ – адямиос тунсыкъяськыны кутско мукет выжыысь калыкъёсын.

Егитъёсты визьноданын дышетон удыслэсь валтӥсь интызэ, быдэ вуымтэосты визьноданын школалэсь кужымзэ лыдэ басьтыса, этнокультурной дышетонлэн кулэлыкез туж вылӥын дунъямын : дышетонъя федерал кун стандартъёсы воштонъёс пырытон борды басьтӥськемын, кылсярысь, “Обществознание” предметъя. Министрлэн пусъемезъя, туннэ пӧртэм калыкъёс сярысь тодонъёсты сётонэз быдэстыны луэ дышетон пыр, мерлыко огазеяськонъёслэн ӵектосъёссы пыр, семьяын визьнодан пыр, лыдӟетъюртъёслэсь но музейёслэсь быгатонлыкъёссэс но материалъёссэс кутыса, калык лулчеберетэз но сям-йылолъёсты вӧлмытон пыр. Со сяна, Лариса Буранова нимысьтыз саклык висъяз на этнокультурной дышетонэз азинтон удысэ элькунысь но интыосысь иворчиосты кыскон юанлы.

Удмурт элькунысь дышетонъя но тодосъя министрлэн нырысетӥ воштӥсез З.В. Суворова пусйиз, выль дышетон стандартъёсын школаез йылпумъям дышетскисьлэн одӥгаз “портретаз” тодмостэмын: со, пе, адями, кудӥз тодэ анай кылъёсты, мукет выжыысь калыкъёслэсь лулчеберетсэс. Нош кыккылолык но троскылолык дышетон удыслэн азинлыко ӧрез луэ шуыса пусъемын.

Удмуртиын этнокультурной дышетонэз азинтонын Дышетонэз азинтонъя институлэн интыез сярысь вераз ужъюртлэн кивалтӥсез Владимир Байметов. Солэн кылъёсызъя, институтын ужасьёсын этнокультурной дышетонъя концепция дасямын ини, соос дась сое Дышетонъя но тодосъя министерствое эскерыны сётыны. Институлэн Этнокультурной дышетонъя центрезлэн кивалтӥсез Рустам Касимов ивортон лэсьтӥз пӧртэм калыкъёс сярысь тодэтъёсты сётонлы сӥзем котырес ӝӧкъёсын эскерем ужпумъёс сярысь.

Коллегия улсын ик научно-практической конференция ортчиз. Ньыль площадкаосын кенешизы дышетон программаослэн но нылпиослы ватсаса тодон-валан сётонъя ужъюртъёслэн ужрадъёссылэн, дышетон предметъёслэн, покчиёзо, инъетъёзо но шоръёзо школаослэн визьнодан ужзылэн региональной но этнокультурной пуштроссы сярысь.

Коллегиез йылпумъяса, огкыл кутэмын – Удмурт Элькунысь йӧскалык политикая министерство, мукет министерствоосын но удысэтъёсын, интыысь кивалтэтэн, мерлыко огазеяськонъёсын ӵош Удмуртиын этнокультурной дышетонэз азинтонъя но калыкез югдытонъя концепция но удысэткуспо план (“дорожной карта”) дасялоз.

Поделиться